W Prologu do III części Dziadów Adama Mickiewicza czytamy:
A sen? Ach ten świat cichy, głuchy, tajemniczy. Życie duszy, czyż nie jest warte badań ludzi!
Zainteresowanie snem istniało od dawna, chyba od zawsze, a jego tajemnice intrygowały badaczy i ludzi od wieków. Najlepszym tego przykładem mogą być sytuacje opisywane w Biblii, np. niezwykły sen w trakcie ucieczki Jakuba, marzenia senne faraona wyjaśniane przez Józefa w Egipcie. A zupełnie podstawowe dla nas – ludzi – znaczenie miał sen zesłany na Adama, podczas którego Bóg stworzył Ewę.
Próby wyjaśnienia istoty snu pojawiły się także w starożytnej Grecji. Hipokrates, wnioskując na podstawie stwierdzanego oziębienia kończyn, uważał, że sen spowodowany jest odpływem krwi i ciepła do wnętrza organizmu. Arystoteles twierdził, że jakość snu zależy od przyjmowanego pożywienia. Średniowieczna autorka pism o charakterze medycznym św. Hildegarda z Bingen, żyjąca w XII wieku, przyczyny snu dopatrywała się w grzechu pierworodnym. Tajemnice snu próbował wyjaśnić także żyjący w XVI wieku sławny lekarz Paracelsus – podkreślał znaczenie snu i wskazywał warunki dobrego nocnego wypoczynku dla zachowania pełni zdrowia.
Refleksji medycznej na temat snu zazwyczaj towarzyszyła refleksja o charakterze filozoficznym. W XIX wieku Philipp Franz von Walther pisał: „Sen jest rezygnacją z indywidualnego bytu na rzecz kosmosu, zespoleniem duszy jednostki z duszą Wszechświata”. Na przełomie XIX i XX wieku powstały cechujące się znacznym subiektywizmem teorie snów Freuda i Junga. Dopiero jednak druga część XX wieku przyniosła możliwość bliższego poznania tego fizjologicznego stanu organizmu człowieka, który zajmuje przecież tak znaczącą część naszego życia. Nieaktualne jest już więc dalej zapisane zdanie naszego narodowego wieszcza Adama:
Ciemności kryją ziemię i lud we śnie leży, Lecz dlaczego śpią ludzie, żaden z nich nie bada.
(...)
Dostęp do treści serwisu jest płatny. Aby wyświetlić pełny tekst musisz być zalogowany
oraz posiadać wykupiony dostęp do tego numeru.
Wojciech Jernajczyk - psychiatra, kierownik Zakładu Neurofizjologii Klinicznej w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Snem. (wszystkich teksty tego autora)